LINKI. - SZTUMSKIE.

                    LINKI.  -  pow. Sztum.

                    Linken - Kreis Stuhm.

    

                    RYS HISTORYCZNY.

 

     Prusowie : w połowie IX wieku lud ten zasiedlał ziemie między Wisłą a Niemnem. Do XIII wieku, Prusowie nie stworzyli organizacji, pozostając na etapie związków plemiennych .

 

     Linken -  tereny te leżały w głębi Prus, niemal w centrum Pomezanii,  znajdował się na pograniczu różnych jednostek terytorialnych, administracyjnych. Na początku XIII w. znajdowała się tu rubież między dwoma słynnymi pruskimi włościami - Resia i Aley.

   Pomezania jako pierwsza kraina staropruska uległa osadnictwu niemieckiemu i polskiemu po podboju krzyżackim. Jej terytorium po części pokrywa się z późniejszymi krainami historycznymi - Powiślem i Prusami Górnymi. Biegła tu rubież dwóch komturii - Malborskiej i Dzierzgońskiej.  Linki należały do komturii Dzierzgońskiej.

 

   

 

Tereny Krzyżackie po podboju 1235 -1466 r.

Korona Królestwa Polskiego - Prusy Królewskie 1466 - 1772 r.
Królestwo Prus 1772 - 1815 r.
Rejencja kwidzyńska (Marienwerder) - pruska i niemiecka 1815 - 1920 r.
Rejencja Zachodniopruska ( Westpreussen) - pruska i niemiecka 1920 - 1939 r.
Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie - 1939 - 1945 r.
1945 r. - Polska.

 

LINKI.
Felde Broidin. - 1258 r. Lynken. - 1330 r. Linki - 1744 r. Linken. - 1773 r. Linki - 1945 r.

 

Dr.F.W.F.Szmitt. Thorn 1868. Hanbuuch Grundbesitzes Die Provinz Ostpreussen
Berlin 1872

 

 

 

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich.

 

 

LINKI - niem. Linken.

Dok. z 1330 r. Linken rycerskie dobra pow. Sztumski przy granicy Prus wschodnich.
Prastara osada pruska, pierwotnie nazywała się pole Broidin.
W 1258 r. wdowa Udalgardis nabyła 18 włók od Konrada z Broidin.
Ród Linkego z Linken pod Sztembarkiem już w początku XIV w. był polski, czego dowodem jest Janusz (Janusach) dictus Linken 1323.  1582 r. - Zakrzewski (Saczszewski)
1604 r. - Felden-Zakrzewski.  1670 r. - Kondratowiczowie. 1680 - 1782 r. - Schack v. Wittenau.
1782 r. - Graf von der Goltz.  1787 - 1880 r. - Graf von Rittberg.
1880 r. - Gustaw Peters. 1885 r. - 1902 r.! - Augustyn Seyffarth. 1907 r. - Ernst Sielmann.
1914 r.- 1945 r. Ernst Hoffman. syn Helmuth Hoffmann.

Dr.F.W.F.Szmitt. Thorn 1868. Hanbuuch Grundbesitzes Die Provinz Ostpreussen
Berlin 1872. 1880 r. Die Provinz Westpreussen Stettin 1903.Berlin 1909 r
Landwirtschaftliches Adresbuch Provinz Ostpreussen. Berlin 1929 r
 Provinz Ostpreussen Leipzig 1932 r.
 

 

 

 

 

 

 Schack v. Wittenau .                                                            

 

 

 

Schack v. Wittenau

Sack, Sacken - kupuje (Stążki - Stangenberg) w 1518 r. od rodziny Kostków z Rostkowa, przyjmując nazwisko Schack von Stangenberg.  Wenzel Schack von Stangenberg w roku 1570 jako radca książęcy kupuje wieś Rodowo, w 1582 wieś Balewo. Po tym okresie zmienia nazwisko na Schack v. Wittenau.
Albrecht Schack v. Wittenau (1619 -1672) r. Stangenberg +.
Żona - Margaretha Schack v. Wittenau z  v. der Osten gen. Sacken (1636 -1702) r.           Zarządza dobrami po śmierci męża.  Urodzony w Balewie - William Albrecht Schack von Wittenau - (1668 - 1731) r. Duński generał major, Pan na, Ankamatach, Kuksach, Jordankach, Balewie, Perklicach, Nipkowie i Stążkach.
Carl Albrecht Schach von Wittenau - (1720 - 1786) r. Właściciel  Baalau. Gr.- Kl. Teschendorf, Stangenberg  inne m/c. & Henriette Elisabeth von der Goltz.  III  córki -
1.Sophie CAROLINE Schach von Wittenau (1759 - 1796) r. & Karl Anton Ferdinand, Graf von der Goltz (1760 - 1837) r. (Teschendorf.). 2. Schach von Wittenau - Śląsk.
3. Anna Elisabeth Schach von Wittenau 1760 - 1793 r. I.& Georg Albrecht Graf v. Rittberg -(Stangenberg) Stążki.
Graf von Rittberg.

 

Graf von Rittberg - właściciele Stążek, Dworka, Balewa. Linek.

I. Georg Albrecht Graf von Rittberg -  (1758 - 1812) r.  Stangenberg +
I.& Elisabeth von Wittenau Schach Anna -1760 r. II.& Henriette von Steinwehr -1772 r.
II. Karl Georg Heinrich Eduard von Graf Rittberg - (1789 - 1866) r.
III. Heinrich Georg Wojciech Max Graf von Rittberg - (1823- 1897) r.
IV. Richard Oswald Oskar Ludwig Heinrich Hermann Graf von Rittberg - (1832-1908) r.

 

Wizytacja Teodora Potockiego biskupa chełmińskiego i Pomezanii 1700 r.

Wielmożna Pani Margaretha Schack v. Wittenau (1636 -1702) r.  gwałcąc wszelkie prawa Bożego Kościoła i Królestwa inkorporowała w 1691 r. dziedziczne swoje wioski Balewo, Linki, Cieszymowo, Stążki, Perklice i Dworek do synagogi luterańskiej w Rodowie w Prusach Książęcych, aczkolwiek należą one do parafii w Krasnej Łące i znajdują się w Królestwie Polskim.

 

 

 

 

Własność rolna - Przegląd społeczno - gospodarczy Linken - Linki.

 

1867 - Okręg Dzierzgoń . Obwód regencyjny: Kwidzyn. Sąd okręgowy: Stary Dzierzgoń. Ewangelicki kościół: Rohdau - Rodowo . Katolicki kościół: Schönwiese - Krasna Łąka.
Szkoła - Stangenberg - Stążki.
Własność - Graf von Rittberg. Posiadłość ziemska - 405,4  ha.
Budynki ogółem - 15 mieszkalne - 8. Mieszkańcy ogółem. - 127.
ewangelicy - 70. katolicy - 57.

Lustracja podatkowa -1879 r.
Linken - Gustav Peters, zarządca - Ortmann.

1895 r. - Przegląd społeczno - gospodarczy i wyznaniowy.

Linken - Augustyn Seyffarth  405,1  ha .
mieszkańcy - 120 w tym męszczyżni  56 kobiety  64. ewangelicy 76, katolicy 44.

      Linki pow. Sztum. Gazeta Toruńska 02.02.1902, R. 38 nr 27.
Linken - Linki. 1903 r.
Własność- August Seyffarth użytki ogółem  405  ha ,w tym  orne  280  ha, łąki  87  ha, pastwiska 28  ha, drogi i nieużytki 7  ha, wody 3  ha.
Konie  46 szt. bydło ogółem 140 szt. krowy 54 szt. owce 200 szt. świnie 45 szt.
Linken - Linki. 1907 r.
Własność - Ernst Sielmann, użytki ogółem - 400  ha, w tym, orne 280  ha, łąki 87  ha, pastwiska 2  ha, las 21  ha, drogi i nieużytki 7  ha, wody  3  ha.

 

Linken - Linki 1914 r.
Właściciel - E. Hoffman. Poczta, centralka telefoniczna Tywęzy. (tel. Linken nr.3).

Linken - Linki 1928 r.

Ernest Hoffmann - ogółem 404  ha. ornej 317  ha, łąki - pastwiska.80 ha. konie 58szt.
bydło ogółem. 200 szt. w tym krowy 80szt.  świnie 200 szt.

LINKI 1932 r.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

Eigenen elektrische Anlage - Własne elektryczne urządzenie. ( Licht - światło).
 

Regierungsbezirk Marienwerder : nach amtlichen Quellen im Auftrage der Königlichen Regierung. Gdańsk 1868 r. Schul-Schematismus der Provinz Westpreußen 1887 r

Guter-Adressbuch Stettin 1903. Die Provinz Westpreussen Berlin 1909 r. Gesamt-Verzeichnis der Teilnehmer an den Fernsprechnetzen in den Ober-Postdirektionsbezirken 1914 r.

Landwirtschaftliches Adresbuch Provinz Ostpreussen. Berlin 1929 r. Leipzig 1932 r.
 

1935 r.  ( Besitzer Gerhard Randolf.   Heute sitz die Direktion der Staatsgüter Teschendorf., Linken. Stangenberg und Baalau.)
Posiadacz Gerhard Randolf.  Siedziba Dyrekcji Własności Państwowych Teschendorf, Linken, Stangenberg i Baalau.. Wzmianka ta świadczy : że nasze gospodarstwa Cieszymowo, Linki, Stążki i Balewo w roku 1935 były gosp. zależnymi od Banków w  Cieszymowie istniała siedziba Dyrekcji Własności Państwowej. - / Heimat zwischen Weichsel, Nogat und Sorge./

 

Linken - 1910 r.

   

 Linken- Linki 1910 r. granice gospodarstwa.

 

                       Linken und Klein Teschendorf Kreis Stuhm 1945 r.

Szkic sytuacyjny zabudowy Linek i Cieszynka 1945 r.

 

http://i738.photobucket.com/albums/xx30/…Teschendorf.jpg        -   Agnagha .

 

Dokument ostatniego właściciela posiadłości rolnej Linki Helmutha Hoffmanna , rodzina ta gospodarowała na Linkach od 1914 r. ojciec Ernst Hoffmann następnie syn Helmuth do chwili wejścia AR. w styczniu 1945 r. Linki od lat zintegrowane, stanowią ziemską i gospodarczą całość Cieszymowa. 

        LINKI po 1945 r.

 

     Linki 1946 r. pierwsi osadnicy Sztorc, Bryk, Czapla, Cyboroń, Wypiór. - posiadali gospodarstwa indywidualne w Linkach, część z nich przeniesiono na gospodarstwa niemieckich rolników w Cieszynku,  tworząc PGR w Linkach.
Administracja terenowa 1946 -
Sołtys - Zofia Kostrzewa - Stążki.  Rok 1948 - Sołectwo Cieszynek, Sołtys - Bryk.
Lata 1950 - 1954 r. Gromada - Dworek - Gmina Mikołajki Pomorskie.    Lata 1954 - 1972 r. -GRN. Mikołajki Pom. 1972 r. > Urząd Gminy Mikołajki Pom. - Sołectwo Cieszymowo.
Do chwili powstania szkoły w Cieszymowie, starsza młodzież uczęszczała do szkoły podstawowej w Tywęzach, klasy początkowe do Stążek.
Końcówka lat 40. powstaje szkoła podstawowa w Cieszymowie.
Administracja rolna Linek - P. N. Ziemskie (1945 - 1949 r.) . PGR - Zespoły - (1949-1957) r.
Cieszymowo, Dworek( barak), Mikołajki Pom.(barak - obecny budynek socjalny),  Dzierzgoń - (ob. Ośrodek zdrowia). Inspektorat Dzierzgoń, Sztum.( 1957 - 1972 r.) Na przełomie lat 60/70. XX w. gospodarstwo rolne Linki wchodzi w skład  PGR Cieszymowo występując pod jedną nazwą organizacyjną.
Elektryfikacja Linek z doprowadzeniem prądu do gospodarstw domowych nastąpiła w1948 r.
Pierwsze budynki mieszkalne powstały w połowie lat 60 bliźniaki, Linki to lata 1955 - 1958.
  Początek doprowadzenia wody bieżącej do mieszkań z częściową kanalizacją to rok 1961.  Rok 1978 to budowa obiektu owczarni z całym zapleczem gospodarczym oraz socjalnym.   Lata 1982/83 r. to budowa piętrowego dwu- rodzinnego bloku mieszkalnego.

 

Gospodarstwa Rolne naszego rejonu po 1945 r. przechodziły szereg reorganizacji, by w najlepszych latach 80-90/XX w.  Linki wchodzące w skład PGR Cieszymowo stały się wysoko-towarowym gospodarstwem rolnym o powierzchni 1700  ha., średniej wydajności zbóż 75 kwintali z ha. Produkcja zwierzęca 5500 szt świń, 6500 szt. owiec (w tym matki 4000 szt.) 1050 szt. bydła w tym 420 szt. krów dojnych o wydajności 6800  litrów mleka o 1 sztuki. Był to jeden z czołowych PGR województwa, o wysokiej stopie rentowności i doskonałych zdobyczach socjalnych załogi.

 

 

Zabudowania gospodarcze Linki - widok na nieistniejące obiekty byłej chlewni Linki. 2011.

 

Owczarnia Linki widok z Lotu ptaka - galeria Gminy Mikołajki Pom.

 

        

 

                    PGR Cieszymowo.  Owczarnia  Linki 1979 r.

Linki z lotu ptaka 2012 r. Galeria Gminy Mikołajki Pom.

 

 

 

Do opracowania tego materiału wykorzystano zasoby ksiąg niemieckich, Cyfrowej Biblioteki Internetowej oraz ogólno dostępne zasoby Internetowe.   Więcej na temat historii  Linek.                                             -http://nk.pl/#profile/19188484/gallery             

  Opracowanie.  WŁADYSŁAW WĄSOWSKI.